Rafał Matyja wydał blisko pięćsetstronicowe dzieło pt. „Miejski grunt. 250 lat polskiej gry z nowoczesnością” (wyd. Karakter, Kraków 2021). To pozycja obowiązkowa dla działaczy miejskich, obok „Wynajdywania miejskości. Polska kwestia miejska z perspektywy długiego trwania” Pawła Kubickiego (ZW NOMOS, Kraków 2017). Przynosi świeże spojrzenie na ostatnie 250 lat naszych dziejów widzianych poprzez rozwój miast, z dużym dystansem do dominującej w Polsce narracji historycznej.

Koncept „narracji konkretnej” – jeden z podstawowych, wręcz konstytutywnych dla ruchów miejskich i tak też identyfikowany przez komentatorów – został sformułowany u początków ich istnienia. Przynosi on całkiem praktyczny projekt warunków, które muszą być spełnione, by była możliwa efektywna współpraca na gruncie miejskim osób różniących się politycznie, światopoglądowo albo ideologicznie. Jest on wciąż aktualny, może nawet bardziej niż kiedyś, jako że polaryzacja polityczna w kraju jest ostrzejsza niż 10 lat wstecz. Tak jak poniekąd się spodziewaliśmy: napięcia i konflikty rosną, nie słabną, choć bardziej na gruncie krajowym niż miejskim.

Pakt Wolnych Miast został powołany bez wielkiego huku 16 grudnia 2019 roku. Ostatnio pojawił się powód/okazja, by tę interesującą inicjatywę przypomnieć – oto do czterech środkowoeuropejskich stolic, których ojcowie Pakt powołali, 16 września br. dołączyło kilkanaście kolejnych miast, z całego świata.

W Polsce w ciągu ostatnich miesięcy-roku zmarła rekordowa liczba mieszkańców, najwięcej od II wojny światowej. W marcu liczba tzw. zgonów „nadmiarowych” przekroczyła 105 tys. plus ponad 70 tys. zmarłych od covida. Władza nie ogłasza jednak żałoby, tylko demonstruje „ucieczkę do przodu” – ogłasza polityczny pakiet zamierzeń na najbliższe lata, zawierający marchewkę wyborczą dla pozyskania/zatrzymania zwolenników. Jego częścią jest stara, czyli nowa (anty)koncepcja w zakresie zaspokojenia potrzeb mieszkaniowych. Jest to najpoważniejszy, przewlekle nierozwiązany problem miejski. I najpewniej takim pozostanie.

To jest, po quasi-kronice, materiał zamiast podsumowania 10 lat KRM - 11 autorskich wariacji na wyrywki odnoszących się do niektórych naszych problemów, zjawisk, doświadczeń, dążeń. Niektórych, bo mogłoby by ich sporo więcej. I fajnie byłoby, żeby pojawiły się kolejne komentarze o poszczególnych aspektach funkcjonowania i istnienia Kongresu, łamy są otwarte.