Warszawa, 29 sierpnia 2023 r.

Szanowny Pan
Sylwester Marciniak
Przewodniczący Państwowej Komisji Wyborczej
Państwowa Komisja Wyborcza
00-902 Warszawa, ul. Wiejska 10

Szanowny Panie Przewodniczący,
w imieniu niżej podpisanych organizacji społecznych zwracamy się do Państwowej Komisji Wyborczej z apelem w związku z głosowaniem w wyborach do Sejmu i Senatu w połączeniu z referendum ogólnokrajowym, zaplanowanych na 15 października 2023 r.

Zależy nam, by zagwarantowane były uczciwość i przejrzystość procesu wyborczego oraz uwzględnione prawo wyborców do podejmowania swobodnej decyzji udziału lub powstrzymania się od udziału w wyborach lub w referendum.

Pytania referendalne opierają się na wprowadzających w błąd stwierdzeniach. Referendum  ma charakter plebiscytu wyraźnie sprzyjającego jednej opcji politycznej. To prowadzi do wypaczenia samej istoty referendum, jako ważnej instytucji demokratycznej. Tym bardziej wyborcy powinni mieć zagwarantowane nie tylko teoretyczne prawo, ale realną możliwość odmowy wzięcia w nim udziału.

Mając na uwadze istotę instytucji referendum zwracamy się do Państwowej Komisji Wyborczej z apelem o uwzględnienie w przygotowywanych dla obwodowych komisji wyborczych wytycznych w sprawie zadań i trybu przygotowania oraz przeprowadzania głosowania (dalej: wytycznych), instrukcji dotyczącej prawa wyborców do odmowy wzięcia udziału w referendum. Szczególnie istotne jest, naszym zdaniem, zawarcie w wytycznych zaleceń dla członków komisji obwodowych (1) nakazujących im każdorazowe pytanie wyborców, w których głosowaniach/głosowaniu chcą wziąć udział (w wyborach do Sejmu, w wyborach do Senatu, w referendum), a także, (2) przestrzegania obowiązku odnotowania w polu „uwagi”, znajdującym się w spisie wyborców, niepobrania przez wyborcę określonych kart do głosowania.

Ponadto zwracamy się z apelem do Państwowej Komisji Wyborczej, by w przygotowywanych materiałach informacyjnych na temat głosowania w dniu 15 października 2023 r. Komisja wyjaśniła (1) jak ustalana jest frekwencja w referendum ogólnokrajowym, (2) czym jest karta ważna/nieważna, a czym głos ważny/nieważny oraz (3) przedstawiła informację o prawie wyborcy do odmowy wzięcia udziału w głosowaniu referendalnym i sposobie skutecznego skorzystania z tego prawa.

W naszej opinii takie działania przyczynią się do realizacji prawa wyborców do informacji, a co za tym idzie, umożliwią im podjęcie świadomej decyzji dotyczącej głosowania.

Z wyrazami szacunku:

Akcja Demokracja
Federacja Znaki Równości
Forum Obywatelskiego Rozwoju
Fundacja Autonomia
Fundacja CultureLab (Mapuj Pomoc)
Fundacja Edukacyjna Jacka Kuronia
Fundacja Centrum im. prof. Bronisława Geremka
Fundacja Green REV Institute
Fundacja Juniper
Fundacja Łódzki Szlak Kobiet
Fundacja Miasto Obywatelskie Lubartów
Fundacja Ocalenie
Fundacja OFF school
Fundacja im. Stefana Batorego
Fundacja Widzialne
Fundacja Wolność od Religii
Fundacja Wolności Gospodarczej
Fundacja Wspomagania Wsi
Helsińska Fundacja Praw Człowieka
Instytut Spraw Publicznych
Inicjatywa Wiosna Bez Barier
Instytut Zdrowia i Hortiterapii
Komitet Obrony Demokracji
Kongres Obywatelskich Ruchów Demokratycznych
Kongres Ruchów Miejskich
Miłość Nie Wyklucza
Ogólnopolska Federacja Organizacji Pozarządowych
Otwarta Rzeczpospolita – Stowarzyszenie przeciw Antysemityzmowi i Ksenofobii
Sieć Obywatelska Watchdog Polska
Stowarzyszenie „Jesteśmy Razem”
Stowarzyszenie Adwokackie Defensor Iuris
Stowarzyszenie Amnesty International
Stowarzyszenie BoMiasto
Stowarzyszenie Kampania Przeciw Homofobii
Stowarzyszenia Nomada
Stowarzyszenia Szlakiem Kobiet
Stowarzyszenie Zielone Dzieci