Samorządność terytorialna jest podstawowym mechanizmem zapewniającym obywatelom możliwość wpływania na decyzje najbardziej ich dotykające, bo związane z kształtowaniem wszechstronnych warunków codziennego życia w miejscu zamieszkania. Przesuwanie uprawnień i władztwa w tym obszarze ze szczebla lokalnego na poziom centralny jest niszczycielskie dla zaangażowania obywatelskiego mieszkańców w sprawy ich małych ojczyzn. Jednocześnie zdecydowanie negatywnie odbije się na skuteczności rozwiązywania problemów miast i ich mieszkańców – jest oczywiste, że z bliska widać lepiej niż z siedziby rządu w stolicy. Uważamy, że dążenia takie są przejawem niezrozumienia istoty demokracji, w tym zwłaszcza tego, jak funkcjonuje demokracja lokalna oraz podstawowej dla konstytuowania samorządu zasady pomocniczości. Ich źródło stanowią ciągle pokutujące centralistyczne i autorytarne wzorce organizowania władzy publicznej z czasów PRL.

Po ponad trzydziestu latach funkcjonowania samorząd w Polsce niewątpliwie potrzebuje zmian. Najbardziej takich, które zwiększają podmiotowość mieszkańców i wzmacniają społeczną, obywatelską kontrolę nad samorządową władzą. Takie konieczne zmiany na lepsze muszą oznaczać więcej, a nie mniej samorządności, więcej, a nie mniej lokalnej autonomii. Dążenie do daleko idącej centralizacji władzy publicznej i podporządkowania jej samorządów idą w kierunku dokładnie odwrotnym od tego, czego dzisiaj wspólnotom samorządowym potrzeba. Samorząd nie jest, nie może być i nie będzie „oddziałem” rządu w terenie! Samorząd nie jest dla rządu, raczej odwrotnie!

Apelujemy do wszystkich, którym leży na sercu dobrostan mieszkańców miast i wsi do wspólnego wysiłku na rzecz budowy coraz mocniejszych podstaw demokracji lokalnej!
Wzywamy  do przeciwstawienia się likwidatorskim projektom zagrażającym samorządności terytorialnej w naszym kraju!

Kongres Ruchów Miejskich
Gdańsk, 5 grudnia 2022