ГАРАДСКІЯ ТЭЗІСЫ

Tezy miejskie

Urban theses

Thesen zum stadtleben

ГАРАДСКІЯ ТЭЗІСЫ развіваюць гэтыя каштоўнасці і адносяцца да розных сфераў жыцця горада. Гэтымі перакананні мы кіраемся ў сваіх справах і працуем абапіраючыся на іх, яны – галоўныя для нас.

Мы арганізавалі Кангрэс Гарадскога Руху, каб разам пераадольваць перашкоды, з якімі мы не маглі справіцца, калі дзейнічалі лакальна ў нашых гарадах: перашкоды ў выглядзе дэфіцыту нацыянальнага прававога рэгулявання, дзяржаўнай палітыкі, інстытутаў і працэдур – гэта тое, што так неабходна гарадам. Гарады маюць патрэбу ў мудрай, даўгабачнай гарадской палітыцы і добрым законе, перадавой практыцы і стандартах. Неабходна, каб у гарадах жылося лепш, і каб рэалізоўваўся патэнцыял ўстойлівага развіцця і грамадзянскай актыўнасці ў іх.

Кангрэс Гарадскога Руху аб’ядноўвае арганізацыі, гарадскіх актывістак і актывістаў, якія падзяляюць перакананні адносна тэмы гарадоў і іх развіцця. Перакананні гэтыя складаюць наш агульны „гарадскі погляд”. Каштоўнасці, на якіх ён грунтуецца, гэта:
● Устойлівае развіццё ў духу Лейпцыгскай Хартыі 2007 года – трывалае, якое ахоўвае прастору, прыроду і іншыя рэсурсы, і скіраванае на паляпшэнне якасці жыцця людзей.
● Партыцыпацыйная гарадская дэмакратыя, якая забяспечвае жыхарам і жыхаркам суб’ектыўнасць, міма волі большасці, заснаваная на правах чалавека і абароне меншасцяў.
● Сацыяльная салідарнасць, якая забяспечвае роўныя магчымасці, справядлівыя грамадскія адносіны і гарантуе больш слабым падтрымку гарадской супольнасці.

1
Гараджане і гараджанкі маюць неад’емнае права на горад.

Гэта права на выкарыстанне рэсурсаў горада і права на ўдзел у вырашэнні асноўных праблем горада яго жыхароў і жыхарак. Гэтых правоў не можна нас пазбавіць. Горад – для жыхароў, таму што з’яўляецца асяроддзем нашага жыцця, а бізнес, улада і палітыка павінны служыць нам і гораду.

2
Гарадская дэмакратыя для нас – гэта не толькі выбары, але і пастаянны ўдзел мясцовых жыхароў у рэальным прыняцці рашэнняў адносна лёсу горада, заснаваным на грамадзянскай адукацыі.

Каб партыцыпацыйная гарадская дэмакратыя магла добра працаваць, неабходна распрацоўка і ўкараненне неабходных працэсуальных інструментаў, такіх як мясцовыя рэферэндумы, ініцыятыва прыняцця рашэнняў жыхароў, ініцыятыўныя групы і грамадзянскія суды, партыцыпацыйнае планаванне, грамадскія слуханні, партыцыпацыйны бюджэт і іншыя.

3
Бюджэт горада павінен дакладна паказваць патрэбы і спадзяванні жыхароў, акрэсленыя падчас пастаяннага грамадзянскага дыялогу.

Разам з партыцыпацыйнымі (альбо грамадзянскімі) бюджэтамі, якія звязаныя з невялікай часткай гарадскіх фінансаў, жыхары павінны мець значны ўплыў на прыняцце рашэнняў аб буйных інвестыцыйных выдатках і доўгатэрміновых фінансавых планах горада.

4
Асноўным абавязкам гарадской супольнасці з’яўляецца клопат пра слабых яе сяброў і сябровак, якія адпавядаюць прынцыпам сацыяльнай справядлівасці.

У прыватнасці: супрацьдзеянне беднасці, ізаляцыі, бяздомнасці, падтрымка жыхароў, якія маюць патрэбу з іншых прычын, абарона меншасцяў, якія падлягаюць дыскрымінацыі.

5
Горад павінен падтрымліваць мясцовы бізнес, які не заўсёды можа канкураваць з глабальнымі карпарацыямі.

Эканамічная рэсурсы жыхароў, асабліва тыя, што рэалізуюцца ў гандлі і сферы паслуг, спрыяюць мясцоваму назапашванню капіталу, развіццю і дабрабыту горада, а таксама стварэнню стабільных эканамічных сувязяў.

6
Хопіць непатрэбных дамоваў – дзейнасць, якая фінансуецца з гарадскіх дзяржаўных сродкаў, павінна быць паказальнай з пункту гледжання ўмоваў працы і заробку.

Гэта дазваляюць сацыяльныя палажэнні, якія закладзены ў тэндэрах і іх рэалізацыя – гэта абавязак уладаў.

7
Горад павінен забяспечваць кватэрамі, даступнымі для найбольшай групы сярэднезаможных жыхарак і жыхароў – памяшканні камунальныя і ў прыватных будынках.

Жыллёвая палітыка павінна гарантаваць сацыяльнае жыллё малазабяспечаным сем’ям, абараняць правы арандатараў, заангажоўваць горад ў фарміраванне даступных арэндных кватэр і павышэнне якасці існуючага камунальнага рэсурсу. Хопіць манаполіі камерцыйнага будаўніцтва, кватэр на продаж у крэдыт, што абмяжоўвае магчымасць набыцця жылля для вялікіх групаў насельніцтва.

8
Якасць жыцця гараджанак і гараджан залежыць ад аб’ёму, наяўнасці і ўзроўню дзяржаўных паслуг, якія павінен прадастаўляць горад. Часта не спрыяе гэтаму і іх прыватызацыя або камерцыялізацыя.

Дзяржаўныя паслугі ўключаюць у сябе транспартныя сістэмы і іншыя камунальныя паслугі, адукацыю, ахову здароўя, паслугі па дaглядзе, дабрабыт, масавы спорт і адпачынак, культуру, забавы і інш.

9
Устойлівае развіццё патрабуе аховы навакольнага асяроддзя, асабліва прыроднага, стан якога з’яўляецца важным фактарам, вызначальным ва ўмовах жыцця ў горадзе.

Асноўнымі выклікамі для «гарадской экалогіі» з’яўляюцца шум, забруджванне паветра і вады, эмісійная і марнатраўная энергетыка, транспарт, няправільнае выкарыстанне рэсурсаў зямлі і вады, выкарыстанне зялёных тэрыторый пад будаўніцтва, змяншэнне дрэў, павелічэнне непадзеленых і непераапрацаваных адходаў.

10
Збалансаваны транспарт павінен грунтавацца на якаснай сістэме шырокадаступнага грамадскага транспарту, руху пешаходаў і раварыстаў, памяншаючы ролю аўтамабільнага транспарту.

Толькі ўмацаванне сістэмы грамадскога транспарту і інтэграцыі з пешаходным і роварным рухам стварае умовы бесперашкоднага перамяшчэння ў межах гарадоў і гарадскіх метраполій.

11
Хопіць хаосу! Парадак ў прасторы прадугледжвае спраўнае функцыянаванне горада, зводзячы да мінімуму канфлікты інтарэсаў, а клопат пра эстэтычны бок спрыяе яго дабрабыту і прывабнасці.

Прасторавы парадак не ўзнікае ў выніку самастойных адзінкавых інвестыцыйных рашэнняў канкуруючых суб’ектаў бізнесу – наадварот, яны пагаршаюць яго ў вялікіх маштабах. Ён з’яўляецца вынікам комплекснай, абгрунтаванай прасторавай палітыкі – як гарадской, так і дзяржаўнай.

12
Аднаўленне гістарычных і разбураных гарадскіх тэрыторый – гэта адзін з галоўных выклікаў, перад якім стаяць польскія гарады. Ад іх вырашэння залежыць развіццё прасторы і падтрыманне свядомасці.

Яно з’яўляецца адкрытым, інтэгрыраваным дзеяннем, якое ажыцяўляецца ў супрацы з мясцовай супольнасцю і ў яе інтарэсах, мае комплексны характар і заключаецца не толькі ў рамонце, але і ўключае ў сябе сацыяльны аспект (акцэнт на будаўніцтве жылля), а таксама экалагічны, эканамічны і урбаністычна-архітэктурны.

13
Культура з’яўляецца асновай і крыніцай гарадскога ладу жыцця.

Місія горада палягае на тым, каб зрабіць культурныя каштоўнасці даступнымі для большсці гараджанак і гараджан, а не толькі элітаў, а таксама ў заангажаванні іх да ўдзелу ў культуры праз ўсеагульную адукацыю. Усеагульны ўдзел у культуры, робіць нашае жыццё лепшым, а горад – прывабным.

14
Субурбанізацыя – стыхійнае павелічэнне зурбанізаванай зоны далёка па-за межы горада – гэта разбуральны, паталагічны працэс, які варта сістэматычна спыняць.

Субурбанізацыя разбурае вёскі і гарады, парушае прынцыпы ўстойлівага развіцця, супярэчыць ўяўленням „кампактнага горада” і „горада кароткіх шляхоў”. Яна выклікае значныя экалагічныя, эканамічныя і сацыяльныя страты праз надмерную неабходнасць пастаяннага перамяшчэння людзей на доўгія адлегласці, а таксама праз перасылку тавараў, транспартаванне вады, сцёкавых вод, паліва, энергіі, адходаў і інш.

15
Патрэбна доўгатэрміновая дэцэнтралізацыя краіны, асабліва дзяржаўных установаў, якая спрыяе развіццю ўсёй яе тэрыторыі.

Дэцэнтралізацыя заключаецца ў лакалізацыі дзяржаўных устаноў у розных гарадах па-за сталіцай і рэгіянальных установаў па-за абласнымі цэнтрамі. Мае паняцце сацыяльнае, эканамічнае і культурнае.

НЕЗВЫЧАЙНЫЯ ГАРАДСКІЯ ТЭСЫ

1. АБ СУПРАЦЬДЗЕЯННІ КЛІМАТЫЧНАЙ КАТАСТРОФЕ
У Астроды, 21 Чэрвеня 2019 г.

Надыходзячая кліматычная катастрофа – найвялікшая сучасная праблема чалавецтва. У прыватнасці, гэта сутыкаецца з гарадамі, якія адказныя за большасць выкідаў парніковых газаў.

Гарады разам з урадамі, сусветным бізнесам і міжнароднымі арганізацыямі павінны прыняць цвёрдыя абавязацельствы па прадухіленні кліматычнай катастрофы. Гэта патрабуе глыбокіх змяненняў у цяперашнім, марнатраўным і разбуральным ладзе жыцця ва ўсіх яго праявах. Гэта не абмяжоўваецца толькі экалагічнымі праблемамі, гэта тычыцца горадабудаўніцтва, энергетыкі, транспарту, спажывання і харчавання, арганізацыі грамадскага жыцця, культуры і каштоўнасцей. Кліматычная палітыка гарадоў павінна ўлічваць як меры па скарачэнні выкідаў парніковых газаў, так і меры па адаптацыі да прагрэсуючых зменаў клімату.

2.ПРА СВАБОДУ і ДЭМАКРАТЫЮ ГАРАДОЎ
Stadtluft macht frei – Гарадское паветра робіць цябе Свабодным
У Любліне, 25 Чэрвеня 2021 г.

Свабодныя гарады свабодных грамадзян, якія кіруюцца дэмакратычна,-гэта падмурак нашай еўрапейскай цывілізацыі.

Гарады – гэта крыніца, але і гарантыя дэмакратыі, правоў чалавека і грамадзянскіх свабод, але не дадзеныя раз і назаўжды – яны патрабуюць пастаяннага догляду і абароны. Свабоду і дэмакратычнае самакіраванне гарадоў нельга падарваць аўтарытарным папулізмам, ксенафобіяй, нацыяналізмам і рэлігійнымі фанатызмаміб а таксама, шляхам маркетынгавых маніпуляцый масавымі паводзінамі і інфармаванасцю людзей – на карысць глабальнага бізнесу. Гэта патрабуе сур'ёзнай мабілізацыі на абарону свабоды гарадоў і свабоды ў гарадах і суб'ектыўнасці жыхароў. Сапраўдная свабода гарадоў, акрамя палітыкі, залежыць ад іх стабільнага фінансавання, не залежыць ад дабрабыту і партыйных дамоўленасцей. Гарады, якія ствараюць пераважную большасць агульнага багацця, не могуць разглядацца патэрналістычна як „кліент-прэтэндэнт” цэнтральнага ўрада, а як суб'ект – як грамадскі партнёр у размеркаванні рэсурсаў.

3. АДКРЫТЫ ГАРАД РОЎНАСЦІ, САЛІДАРНАСЦІ і ТАЛЕРАНТНАСЦІ
У Любліне, 25 Чэрвеня 2021 г.

Горад – наш супольны дом для жыхароў і гасцей, якіх дабрабыту і міру не спрыяюць рэзкія сацыяльныя падзелы, напружанасці і канфлікты, якія часта наўмысна кантралююцца.

Натуральныя сацыяльныя адрозненні не могуць быць выяўлены праз акты адкрытай варожасці, агрэсіі і пагарды, разбураючы пазітыўныя сувязі і давер паміж людзьмі і да інстытуцыі. Гэта асабліва ўдараеў слабых, у меншасці – як „горшых”, яны часта знаходзяцца пад пагрозай дыскрымінацыі і выключэння. Таму ім патрэбна асаблівая салідарнасць, абарона і падтрымка, але без агрэсіі ў «проста помсце» за крыўды. Садзейнічанне росту гвалту, нават калі гэта мае толькі вербальнае і сімвалічнае значэнне, не служыць добрай будучыні – нічога нельга пабудаваць на штодзённай нянавісці кожнага да кожнага. Няздольнасць жыць разам і весці дыялог роўных, але розных людзей, асяроддзя і супольнасці, без падзелу на лепшых і горшых, без варожасці і выключэння – вось трагедыя польскай дэмакратыі, у тым ліку гарадской. Адкрыты, памяркоўны горад – дом для ўсіх, і кожны мае права знаходзіцца там як дома. Сёння неабходна выпрацаваць формулу суіснавання, нягледзячы на адрозненні, заснаваную на кансенсусе і ненасільлівым дыялогу, у процівагу дыктатуры большасці, якая з пазіцыі сілы можа ўсё.

Tłum.: Radosław Puśko

4. ПРО ПРАВО НА БЕЗПЕЧНЕ ЖИТТЯ

Право на місто базується на праві кожного мешканця жити в мирі та безпеці, яким не загрожує внутрішня або зовнішня агресія.

Організована самоврядна міська громада зобов’язана створювати умови для захисту життя та безпеки всіх, хто перебуває в місті, паралельно з діяльністю держави щодо захисту громадян і громадянок. Вторгнення Росії в Україну приносить в перспективі вагому загрозу цим благам, також через глобальну інтенсифікацію агресивної політики та міжнародної напруги, з кліматичною катастрофою на тлі та війнами за ресурси.

ГАРАДСКІЯ ТЭЗІСЫ

1Гараджане і гараджанкі маюць неад’емнае права на горад.

3Бюджэт горада павінен дакладна паказваць патрэбы і спадзяванні жыхароў, акрэсленыя падчас пастаяннага грамадзянскага дыялогу.

4Асноўным абавязкам гарадской супольнасці з’яўляецца клопат пра слабых яе сяброў і сябровак, якія адпавядаюць прынцыпам сацыяльнай справядлівасці.

5 Горад павінен падтрымліваць мясцовы бізнес, які не заўсёды можа канкураваць з глабальнымі карпарацыямі.

6Хопіць непатрэбных дамоваў – дзейнасць, якая фінансуецца з гарадскіх дзяржаўных сродкаў, павінна быць паказальнай з пункту гледжання ўмоваў працы і заробку.

7 Горад павінен забяспечваць кватэрамі, даступнымі для найбольшай групы сярэднезаможных жыхарак і жыхароў – памяшканні камунальныя і ў прыватных будынках.

9Устойлівае развіццё патрабуе аховы навакольнага асяроддзя, асабліва прыроднага, стан якога з’яўляецца важным фактарам, вызначальным ва ўмовах жыцця ў горадзе.

13 Культура з’яўляецца асновай і крыніцай гарадскога ладу жыцця.

14 Субурбанізацыя – стыхійнае павелічэнне зурбанізаванай зоны далёка па-за межы горада – гэта разбуральны, паталагічны працэс, які варта сістэматычна спыняць.

15Патрэбна доўгатэрміновая дэцэнтралізацыя краіны, асабліва дзяржаўных установаў, якая спрыяе развіццю ўсёй яе тэрыторыі.

НЕЗВЫЧАЙНЫЯ ГАРАДСКІЯ ТЭСЫ

1. АБ СУПРАЦЬДЗЕЯННІ КЛІМАТЫЧНАЙ КАТАСТРОФЕУ Астроды, 21 Чэрвеня 2019 г.

У Астроды, 21 Чэрвеня 2019 г.

2.ПРА СВАБОДУ і ДЭМАКРАТЫЮ ГАРАДОЎ Stadtluft macht frei – Гарадское паветра робіць цябе Свабодным У Любліне, 25 Чэрвеня 2021 г.

Stadtluft macht frei – Гарадское паветра робіць цябе Свабодным У Любліне, 25 Чэрвеня 2021 г.