Po zmianach, pieszy będzie bardziej chronionym uczestnikiem ruchu, a w relacji pieszy-kierowca, pozbędziemy się szkodliwego nieporozumienia, kto komu w jakich okolicznościach powinien ustąpić, na którego to gruncie powstało słynne stwierdzenie pt. „wtargnięcie pieszego na jezdnię”.

ZATEM OD 1 CZERWCA:

● Pieszy znajdujący się już na przejściu będzie miał pierwszeństwo przed każdym pojazdem, a pieszy dopiero na nie wchodzący – pierwszeństwo przed każdym pojazdem z wyjątkiem tramwaju.
● Dopuszczalna prędkość pojazdów na obszarze zabudowanym zostanie zrównana do 50 km/h niezależnie od pory dnia (dotąd w nocy wynosiła 60 km/h).

Na realizację czekają dwa kolejne postulaty: waloryzacja stawek mandatów i ich bezwzględna egzekucja.

Dlaczego wprowadzone zmiany są tak istotne oraz czemu równie ważne jest organizowanie przestrzeni miejskiej przyjaznej dla pieszych?
Głównie dlatego, że w obliczu bardzo złej, a raczej wręcz fatalnej sytuacji na polskich drogach poruszanie się pieszo, rowerem, czyli aktywna mobilność może być postrzegana jako sposobność do poprawy bezpieczeństwa ruchu drogowego. Twierdzą tak autorzy raportu Pieszo i rowerem przez miasto stan obecny i perspektywy rozwoju aktywnej mobilności w Polsce, którzy podają inne przykłady pożądanych rozwiązań propieszych, takich jak:
● poszerzanie chodników,
● likwidacja barier w postaci kładek i przejść podziemnych,
● ustawianie ławek i sadzenie w ich pobliżu drzew,
● oraz uspokojenie ruchu.

Pierwszeństwo pieszych jest jednym z elementów układanki, która ma nauczyć nas, użytkowników ulic, nauczyć nas, kierowców, bezpiecznego zachowania na drogach.

Rys. odwrócona piramida mobilności, na podst. opracowania kopenhaskiego stowarzyszenia Bicycle Innovation Lab.

Statystyki są nieubłagane i wciąż polskie drogi są jednymi z najniebezpieczniejszych w Unii Europejskiej. Niestety, najwięcej wypadków zdarza się w obszarze zabudowanym: w 2020 roku – 16.312 na 7.228 wypadków, które miały miejsce w obszarze niezabudowanym. To właśnie skupiska ludności są najbardziej wypadkogenne, mimo że statystycznie ginie w nich mniej ludzi niż w wypadkach w obszarach oddalonych od zabudowań.

W 2020 roku policyjne statystyki odnotowały 1.084 (43,5%) ofiary śmiertelne wypadków drogowych w obszarze zabudowanym i 1.407 (56,5%) ofiar śmiertelnych w obszarze niezabudowanym^[1]. 

Rys. liczba ofiar wypadków drogowych w Polsce (na milion mieszkańców), Komisja Europejska, czerwiec 2020 r. ^[2]

Sprawcami 89,2 % wypadków drogowych w Polsce są kierowcy!
Może to się wydawać zaskakujące, dopóki nie uświadomimy sobie, że:
● 90% kierowców przekracza prędkość poza obszarem zabudowanym;
● 85% kierowców przekracza prędkość przy przejściach dla pieszych w mieście;
● To właśnie nadmierna prędkość jest najczęstszą przyczyną wypadków z ofiarami;^[3]
● Najczęstsza przyczyna wypadków to nieustąpienie pierwszeństwa przejazdu, a właściwie wymuszenie pierwszeństwa przejazdu.

Wystarczy przekroczyć dopuszczalną prędkość w obszarze zabudowanym do 70 km/h, by zabić pieszego!!!

Wszyscy wiedzą, że w Polsce kierowcy jeżdżą za szybko, wszyscy słyszeli o „polskiej kulturze jazdy” i przyzwyczajeniach polskiego kierowcy i niestety, przeszliśmy nad tymi tragicznymi statystykami do porządku dziennego. Nadmierna prędkość nie jest wystarczająco haniebnym przewinieniem, żeby o  niej mówić na poważnie?

Panuje swoiste przyzwolenie na szybką, brawurową jazdę. W reklamach kolejnych marek samochodów niezwykle istotne jest jak szybko samochód się rozpędza, a nie jak bezpiecznie i natychmiastowo hamuje. Jedna z marek samochodów odważyła się nawet nazwać prędkość sztuką i umieściła swoje bilbordy na ….dworcu kolejowym. Dworzec Centralny w Warszawie zyskał nową jakość, a PKP z pewnością zdobędzie nowych pasażerów!

Dworzec Centralny z reklamą samochodów, eksponującą ich "sztukę prędkości"

A tymczasem nie uciekniemy od faktu, że to właśnie prędkość zabija!
Potrzebna jest szeroka kampania edukacyjna i uświadamiająca o podobnym zasięgu, co wszystkie kampanie i apele mówiące o tym, że jazda po alkoholu to przestępstwo, które kończy się tragicznie. Kilkanaście lat powtarzania, „Piłeś, nie jedź”  przynosi rezultaty.

Jedna z naklejek dostępnych  w sklepach internetowych

Jeszcze w 2007 roku doszło do  5.053 wypadków spowodowanych przez nietrzeźwych kierujących, a w zeszłym 2020 roku było ich już 1.656! Podobne zmiany można zaobserwować w statystykach mówiących o kierujących pod wpływem alkoholu – w 2020 nastąpił spadek ich liczby i odnotowano takich przypadków 98.941 w stosunku do 110.971 w 2019^[4]. W 2006 dane policyjne mówią o 201.192, a w 2007 o 159.346^[5] ujawnionych przypadkach.

Wniosek jest jeden – o przekroczeniach prędkości należy mówić tak samo często i potępiać je równie kategorycznie, jak potępiamy jazdę pod wpływem alkoholu. Przez długi czas panowało przeświadczenie, że sprawcy jazdy  „na podwójnym gazie”  z pewnością nie są i nie mogą być podobni do takich kierowców jak my. Należą na pewno do jakiejś wykluczonej grupy społecznej, są nieodpowiedzialni i podejmują ryzykowne zachowania. Następnie jednak okazało się,  że wśród „pijanych kierowców” bardzo dużą część stanowią te osoby, które wracając następnego dnia po wieczornym spożywaniu alkoholu nadal są nietrzeźwi, natomiast zupełnie nie zdają sobie z tego sprawy. Tę samą zasadę można zastosować w kwestii prędkości. Sprawdź, kiedy i gdzie najczęściej przekraczasz prędkość na drodze, bo to, że robisz to nagminnie jest widoczne w statystykach. Spójrzmy prawdzie w oczy – Ty też jeździsz na podwójnym gazie. Bez tej autorefleksji każdego kierującego trudno oczekiwać, że na drogach będzie bezpieczniej. Pierwszeństwo pieszych wchodzących na przejście może być do tego świetnym początkiem.

^[1] Wypadki drogowe w 2020. Raport roczny. KOMENDA GŁÓWNA POLICJI BIURO RUCHU DROGOWEGO, Warszawa 2021. https://statystyka.policja.pl/st/ruch-drogowy/76562,wypadki-drogowe-raporty-roczne.html dostęp na dzień 01.06.2021.
^[2] Raport> Pieszo i Rowerem przez miasto. str 6. https://miastojestnasze.org/wp-content/uploads/2020/11/raport-pieszo-i-rowerem-przez-miasto-mjn-ce.pdf
^[3] Ofiary Prędkości. Koszty społeczne i gospodarcze.Warszawa 2021. https://miastojestnasze.org/wp-content/uploads/2021/03/ofiary-predkosci-raport-mjn-1.pdf
^[4] Wypadki drogowe w 2020. Raport roczny. KOMENDA GŁÓWNA POLICJI BIURO RUCHU DROGOWEGO, Warszawa 2021.
https://statystyka.policja.pl/st/ruch-drogowy/76562,wypadki-drogowe-raporty-roczne.html Dostęp na dzień 01.06.2021
^[5]Wypadki drogowe w 2007. Raport roczny. KOMENDA GŁÓWNA POLICJI BIURO PREWENCJI I RUCHU DROGOWEGO WYDZIAŁ PROFILAKTYKI W RUCHU DROGOWYM, Warszawa 2008.
https://statystyka.policja.pl/st/ruch-drogowy/76562,wypadki-drogowe-raporty-roczne.html Dostęp na dzień 01.06.2021 

[Wyróżnienia w tekście w części pochodzą od redakcji portalu]