Samorząd miejski jest pomyślany tak, że ludzie czyli tak zwana „wspólnota samorządowa” ma decydować o sprawach swego miasta. Cała reszta struktury organizacyjnej ma być temu podporządkowana. Pierwszym ogniwem w tym łańcuchu zastępowania nas w sprawowaniu władzy, jest rada miasta. To nie ma być drużyna burmistrza/ prezydenta, która pomaga mu w rządzeniu, to nie ma być lokalne przedłużenie partii politycznej, a tym bardziej emanacja grup interesów np. biznesu deweloperskiego. To ma być reprezentacja mieszkańców, która zastępuje ich w sytuacjach, gdy sprawowanie przez nich władzy byłoby zbyt kłopotliwe.

Powyższy opis, nie jest jakąś utopią i idealistyczną mrzonką. Taka konstrukcja zapisana jest w polskim prawie od Konstytucji RP począwszy, poprzez ustawę o samorządzie gminnym, na statutach miast skończywszy.

Ale czy to, co jest zapisane w tych wszystkich dokumentach, ma pokrycie w rzeczywistości?
Jest bardzo wiele przykładów pokazujących, że tak nie jest. Że faktycznym ośrodkiem decyzyjnym jest burmistrz/ prezydent, który teoretycznie jest tylko organem wykonawczym. Rada miasta, która formalnie rzecz biorąc powinna decydować o tym, co ma robić ów „włodarz”, zajmuje się akceptowaniem lub znacznie rzadziej kontestowaniem, jego woli. Ze świecą szukać przykładów wzięcia przez radę miasta faktycznej odpowiedzialności za kierowanie miastem.

Taki stan rzeczy nie wynika z niekompetencji lub lenistwa radnych, przynajmniej nie wyłącznie. Tak ustrój miejski ukształtowany został przez szereg aktów prawnych niższego rzędu, orzeczenia nadzorcze i inne decyzje, dzięki którym konstrukcja samorządu stopniowo zdryfowała w kierunku czegoś, co bliższe jest lokalnej autokracji, niż demokracji.

Jeśli więc zadajesz sobie pytanie, jaki wpływ masz na swojego radnego, to warto uświadomić sobie, że ewentualne efekty tego wpływu nie będą porażające. Twój radny tak naprawdę niewiele może.

Nie oznacza to jednak, że ma bardziej słuchać swojego burmistrza/ prezydenta niż Ciebie. Mozolne stawianie samorządu z głowy na nogi warto zacząć od wyprostowania tej relacji. Trzeba radnym zadać pytania co robi, by dobrze reprezentować mieszkańców. Uświadomić im, że zastępują nas w sprawowaniu władzy, a nie zastępują burmistrza/ prezydenta w kontaktach z nami. Bez nacisku ze strony mieszkańców samorząd nie stanie się bardziej samorządny.

Zapraszamy do udziału w webinarium projektu Strażnicy Miejskiej Samorządności i wspólnego przekazania radnym tego ważnego sygnału. Zarejestruj się na bezpłatne spotkanie on-line, a dowiesz się jak sprawdzać aktywność swoich radnych.
24.10.2024 r. godz. 18:00, Rejestracja TUTAJ