PO CO VII KONGRES?

VII Kongres Ruchów Miejskich, obchodzący 10-lecie istnienia, miał miejsce w Lublinie w dniach 25-27 czerwca 2021 r. Jego ideę przewodnią wyrażało hasło:
O wolne, zielone, solidarne miasto! 10 lat Kongresu Ruchów Miejskich: 2011-2021.

Kongres Ruchów Miejskich to trwałe, ogólnopolskie porozumienie miejskich aktywistów i aktywistek, działaczek i działaczy lokalnych z całego kraju. W wielu kwestiach rozproszone działania lokalne są niewystarczające, by efektywnie rozwiązywać istotne dla miast problemy. Część z nich wymaga rozwiązań systemowych, na poziomie centralnym, stąd potrzeba powołania takiej instytucji jak KRM w celu organizacji współdziałania oddolnych, lokalnych, obywatelskich ruchów miejskich na płaszczyźnie ogólnokrajowej. Jest to organizacja społeczna promująca wybrane zmiany legislacyjne, polityczne, instytucjonalne.

Kongres Ruchów Miejskich działa już 10 lat. Pierwszy raz spotkaliśmy się w Poznaniu, 18 i 19 czerwca 2011 roku.

Cele główne VII KRM to:
● Podsumowanie dotychczasowego działania.
● Określenie kierunków działania oraz zdefiniowanie problemów i wyzwań, które stają przed Kongresem Ruchów Miejskich oraz miastami, a związane są z budowaniem miast odpornych na kryzysy: pandemiczny i klimatyczny. 

Roboczo przyjęliśmy, że sprawne i bezpieczne miasto jest odporne na kryzysy i zagrożenia nieuniknione we współczesnym, zglobalizowanym świecie. Odporne to nie znaczy, że takiego miasta kryzysy nie dotykają, natomiast:
● Potrafi sobie z nimi radzić przy minimalnych stratach i kosztach.
● Wyciąga wnioski z doświadczeń i wzmacnia swoją odporność dzięki lekcjom z wcześniejszych sytuacji kryzysowych i doświadczeń innych miast.
● Prawidłowo ocenia ryzyko wystąpienia niekorzystnych zjawisk, i jeśli nawet nie może im zapobiec (jak pandemii), potrafi zminimalizować ich niekorzystne skutki – czyli zarządza ryzykiem, zyskując lub zwiększając odporność.

CO SIĘ wydarzyło?

Prace nad przygotowaniem i zaprogramowaniem VII Kongresu Ruchów Miejskich rozpoczęły się w 2020 roku. W lutym 2021 roku dokonaliśmy wyboru lokalizacji oraz tematu przewodniego. Miejscowym partnerem VII Kongresu Ruchów Miejskich była inicjatywa Miasto dla Ludzi – Lubelski Ruch Miejski.

Komitet Organizacyjny składał się z przedstawicieli Zarządu KRM oraz przedstawicieli lokalnego partnera. Główne działania Komitetu Organizacyjnego to: kampania informacyjna i promocyjna, opracowanie programu, współpraca z partnerami merytorycznymi i organizacyjnymi (w tym zapewnienie miejsca obrad, noclegów, wyżywienia itp.), pozyskanie i współpraca ze sponsorami oraz patronami medialnymi, kontakt i obsługa uczestników Kongresu, obsługa finansowa, wsparcie techniczne wydarzenia.

Program VII Kongresu Ruchów Miejskich powstawał w trybie partycypacyjnym, w 2 etapach. Do marca 2021 roku wszystkie zainteresowane osoby, podmioty mogły przesyłać własne propozycje tematów i wydarzeń do zrealizowania na Kongresie. W kwietniu odbyło się otwarte głosowanie nad zgłoszonymi propozycjami, na podstawie wyników którego opracowaliśmy ostateczną wersję programu.

Gościnne miejsce w którym odbywał się VII Kongres w Lublinie to miejska instytucja kultury Galeria Labirynt.

Przed oficjalnym otwarciem VII KRM odbyło się otwarte Walne Zwyczajne Zebranie Członków Kongresu Ruchów Miejskich, mające charakter sprawozdawczo-wyborczy, ponieważ w czerwcu br. kończyła się dwuletnia II kadencja władz związku. Z przyjętymi sprawozdaniami – merytorycznym z działalności KRM w latach 2019-2021  oraz finansowym – bilansem i informacją dodatkową – można zapoznać się na tutejszym portalu KRM.

Walne zebranie dokonało wyboru władz KRM na III kadencję. Wybrany nowy zarząd ukonstytuował się w składzie: prezeska Marta Jaskulska, wiceprezesi: Kinga Wiśniewska i Patryk Białas, członkowie i członkinie zarządu: Marta Bejnar-Bejnarowicz, Paweł Górny, Piotr Kempisty i Sylwia Kowalska. A wybrana komisja rewizyjna w składzie: Witold Gawda przewodniczący, Grażyna Czajkowska członkini, Marta Wójcicka sekretarz.

WZC nadało też 4 osobom tytuł Honorowego Członka Kongresu Ruchów Miejskich. Otrzymali go:  Anna Domaradzka, Edwin Bendyk, Paweł Kubicki i Lech Mergler.

Walne zebranie przyjęło też dwie nowe Nadzwyczajne Tezy Miejskie, które przypominamy dalej.

VII Kongres Ruchów Miejskich odbywał się pod patronatem medialnym Radia Lublin oraz portalu ngo.pl.

TEMATY i DEBATY

W ramach kongresu odbyły się panele dyskusyjne, debaty, warsztaty oraz webinaria online – w sumie miało miejsce 45 takich wydarzeń. W ramach obrad poruszano następujące wątki, tematy, problemy i wyzwania:

• dorobek i przyszłość ruchów miejskich w Polsce,
• Krajowa Polityka Miejska,
• URBACT i globalne cele rozwoju ONZ
• Nowy Zielony Ład,
• konsultacje społeczne i partycypacja publiczna,
• projektowanie partycypacyjne,
• demokracja miejska i wybory,
• polityki miejskie,
• mieszkalnictwo,
• polityki młodzieżowe,
• kultura w mieście,
• sport w mieście,
• zrównoważony transport,
• piesi w mieście,
• technologie obywatelskie,
• wielokulturowość w mieście,
• działania międzypokoleniowe,
• miasto równych szans,
• obrona cywilna,
• transformacja energetyczna,
• zmiany klimatyczne,
• zieleń w mieście – finansowanie, ochrona drzew, biosfera,
• zwierzęta w mieście,
• decentralizacja zarządzania krajem,
• ruchy miejskie w mniejszych miastach,
• wyzwania związane z pandemią COVID-19,
• wzmacnianie kompetencji aktywistów i aktywistek.

Debata otwarcia dotyczyła podsumowania 10 lat funkcjonowania Kongresu Ruchów Miejskich oraz miejskich aktywistów i aktywistek w Polsce. Uczestniczyli w niej: Anna Domaradzka, Edwin Bendyk, Paweł Kubicki oraz Lech Mergler.

Debata zamknięcia poświęcona była wyzwaniom i kierunkom działania Kongresu w kolejnych latach. Udziałw  niej wzięli: Anna Domaradzka, Marta Jaskulska, Paweł Kubicki, Piotr Kempisty i Jakub Nowotarski.

Debata oksfordzka została na Kongresie przeprowadzona po raz pierwszy właśnie w Lublinie. Jej tematem był zakres i tempo zmian/przemian w mieście. Jedna z grup broniła tezy „trzeba pogodzić się z tym, że zmiany zachodzą powoli”, druga tezy „to ostatni moment na rewolucyjne zmiany”. Zdaniem sędziów, zwyciężyła grupa broniąca tezy pierwszej, bardziej realistycznej ale i zachowawczej.

Ważne nowe książki dotyczące kwestii miejskiej i ruchów miejskich zostały zaprezentowane na Kongresie przez ich autorów, na dwóch spotkaniach autorskich. Oba miały miejsce w niedzielę, 27 czerwca:
● Spotkanie z dr Anną Domaradzką, dyrektorem Instytutu Studiów Społecznych UW, wokół jej książki „Klucze do miasta. Ruch miejski jako nowy aktor w polu polityki miejskiej”, prowadzone przez Katarzynę Szczepańską i Ewę Sufin-Jacquemart,
● Spotkanie z dr hab. Pawłem Kubickim, profesorem UJ, wokół książki „Ruchy miejskie w Polsce”, wydanej pod koniec ubiegłego roku, prowadzone przez Witolda Gawdę.

PODSUMOWANIE

Kongres Ruchów Miejskich prowadzi zorganizowaną, trwałą debatę o kierunkach rozwoju polskich miast – odpartyjnienia zarządzania miastami i skierowania uwagi na włączenie do decydowania o mieście mieszkańców, a nie tylko polityków.

Dzięki cyklicznej organizacji Kongresów ciągle działa wspólne forum porozumienia ruchów miejskich jako inicjatyw społecznych, oddolnych, współdecydujących o kształcie miast. Kongres jest  wpisany w progresywną i prospołeczną strukturę działalności ruchów miejskich.

Kongres zgromadził w Lublinie ok. 150 osób związanych z kreowaniem i realizacją polityk miejskich, współdecydujących o funkcjonowaniu polskich miast – aktywistów i aktywistek miejskich, samorządowców, parlamentarzystów, naukowców, przedstawicieli biznesu. Dla wielu osób było to pierwsze spotkanie „na żywo” po okresie pandemii, co pozytywnie wpływało na ocenę i atmosferę Kongresu.

Część wydarzeń Kongresowych była streamingowana na profilu KRM na Facebooku, część miała formę webinariów w sieci. Dzięki temu Kongres zgromadził także widzów i uczestników oraz uczestniczki łączące się online.

Kongres rozszerzył swój zakres działania – po raz pierwszy odbył się w rejonie południowo-wschodniej Polski. Dzięki temu udało się dotrzeć do kolejnych środowisk aktywistów i aktywistek, dotychczas nieobecnych w działaniach Kongresu Ruchów Miejskich.

Wśród uczestników dużą grupę stanowili przedstawiciele małych i średnich miast. Kongres Ruchów Miejskich wzmacnia swoje oddziaływanie w grupie, które jest obecnie jedną najważniejszych grup docelowych – od  2019 roku KRM stawia sobie za cel wspieranie i angażowanie aktywistów i aktywistek miejskich z małych i średnich miast.

NOWE NADZWYCZAJNE TEZY MIEJSKIE

Na Kongresie przyjęliśmy dwie nowe, Nadzwyczajne Tezy Miejskie (po I. Nadzwyczajnej Tezie Klimatycznej przyjętej w 2019 roku), będące kierunkowskazem naszych działań i silnym głosem odnoszącym się do aktualnej sytuacji w Polsce. Oto ich treść – Tezy Nadzwyczajne mają numerację ciągłą:

II. O WOLNOŚCI i DEMOKRACJI MIAST
Stadtluftmachtfrei – miejskie powietrze czyni wolnym

W Lublinie, 25 czerwca 2021 r.

Wolne miasta wolnych obywateli demokratycznie samorządzących się to fundament naszej, europejskiej cywilizacji.
Miasta są źródłem, ale też gwarancją demokracji, praw człowieka i wolności obywatelskich, nie danych jednak raz na zawsze – potrzebują one ciągłej dbałości i ochrony.  Wolność i demokratyczna samorządność miast nie mogą być podważane przez autorytarny populizm, ksenofobię, nacjonalizm i fanatyzmy religijne. I przez marketingowe manipulacje masowymi zachowaniami i świadomością ludzi – dla korzyści globalnych biznesów. Wymaga to poważnej mobilizacji dla obrony wolności miast i wolności w miastach, oraz podmiotowości mieszkańców.
Realna wolność miast zależy, obok polityki, od ich stabilnego finansowania, niepodlegającego koniunkturom i układom partyjnym. Miasta wytwarzające dużą większość wspólnego bogactwa nie mogą być traktowane paternalistycznie jak „roszczeniowy” klient władzy centralnej, tylko podmiotowo – jak publiczny partner w podziale środków.

III. OTWARTE MIASTO RÓWNOŚCI, SOLIDARNOŚCI i TOLERANCJI

W Lublinie, 25 czerwca 2021 r.

Miasto to nasz wspólny dom, mieszkańców i przybyszów, których dobrostanowi i pokojowi nie sprzyjają ostre podziały społeczne, napięcia i konflikty, nierzadko celowo sterowane.
Naturalne różnice społeczne nie mogą wyrażać się przez akty jawnej wrogości, agresji i pogardy, niszczącej pozytywne więzi i zaufanie między ludźmi oraz wobec instytucji. Uderza to zwłaszcza w najsłabszych, w mniejszości – jako „gorszym” grozi im często dyskryminacja i wykluczenie. Potrzebują więc oni szczególnej solidarności, obrony i wsparcia, ale bez agresji w „sprawiedliwym odwecie” za krzywdy. Sprzyjanie wzrostowi przemocy, choćby tylko werbalnej i symbolicznej, nie służy bowiem dobrej przyszłości – na powszednim hejcie wszystkich wobec wszystkich niczego nie da się zbudować.
Niezdolność do wspólnej egzystencji i dialogu równych choć różnych ludzi, środowisk i społeczności, bez podziału na lepsze i gorsze, bez wrogości i wykluczania – to dramat polskiej demokracji, także demokracji miejskiej. Otwarte, tolerancyjne miasto jest domem dla wszystkich, i każdy ma prawo być w nim u siebie. Potrzeba dziś wypracowania formuły współistnienia mimo różnic i odmienności, opartej na konsensusie i dialogu bez przemocy, w opozycji do dyktatu większości, której z pozycji siły „wolno wszystko”.

NOWE WYZWANIA

W obradach kongresowych zaznaczyły się nowe lub dotychczas pozostające na marginesie wątki: polityki młodzieżowe, kwestie zwierząt w mieście, znaczenie biosfery w mieście, sport w mieście.
W ramach podejmowanych dyskusji zdefiniowaliśmy nowe, ważne kierunki działania Kongresu Ruchów Miejskich na najbliższe lata:

1. Dotarcie i zaangażowanie w polityki miejskie grup migranckich, osób nieheteronormatywnych, seniorów i młodzieży.
2. Intensyfikacja działań angażujących przedstawicieli małych i średnich miast.
3. Budowanie i wzmacnianie mediów lokalnych.
4. Wykorzystanie nowoczesnych technologii w funkcjonowaniu miast, także małych wspólnot lokalnych czy sąsiedzkich.
5. Wzmacnianie elastyczności polityk miejskich, rezyliencji w podejmowanych działaniach
6. Uwagi do Krajowej Polityki Miejskiej.

*      *     *

VII Kongres Ruchów Miejskich został odnotowany przez media lokalne (np. Radio Lublin, Dziennik Wschodni), jak i ogólnokrajowych (np. Portal Samorządowy).

Obrady VII Kongresu Ruchów Miejskich zostały udokumentowane. Materiały wypracowane w ramach Kongresu są sukcesywnie udostępniane na portalu internetowym KRM. Część wydarzeń, które miały miejsce w ramach VII Kongresu Ruchów Miejskich, została nagrana i jest dostępna na profilu KRM na portalu www.youtube.com.