Do:

Przewodnicząca Komisji Europejskiej      
           Ursula von der Leyen
Wiceprzewodniczący Komisji Europejskiej     
           Frans Timmermans
Komisarz Unii Europejskiej ds. środowiska      
           Virginijus Sinkevičius

Apel

organizacji pozarządowych i ruchów społecznych
o wstrzymanie budowy muru na polsko-białoruskiej granicy

Wzywamy do podjęcia pilnej interwencji w celu natychmiastowego wstrzymania budowy muru na polsko-białoruskiej granicy, jako przedsięwzięcia szkodliwego przyrodniczo i społecznie i naruszającego wymogi dyrektywy siedliskowej. Prace budowlane rozpoczęły się 25 stycznia, oczekujemy więc priorytetowych działań.

Mur zaplanowano jako trwałą konstrukcję stalową o wysokości 5 metrów, posadowioną na betonowym fundamencie i zwieńczoną półmetrowym zwojem drutu kolczastego. Zapora ma mieć długość 186 km i przebiegać przez tereny cenne przyrodniczo. Część z nich została objęta europejską siecią obszarów Natura 2000, chroniącą lasy o charakterze puszczańskim oraz tereny bagienne i doliny rzeczne: Puszcza Białowieska PLC200004, Ostoja Augustowska PLH200005, Ostoja Knyszyńska PLH200006, Dolina Biebrzy PLH200008, Ostoja Nadbużańska PLH140011, Poleska Dolina Bugu PLH060032. Decyzję o budowie muru podjęto bez konsultacji społecznych, a cały proces jej budowy, w sposób bezprecedensowy, zwolniono ze stosowania wymogów prawa m.in. budowlanego, wodnego, środowiskowego. W efekcie nie przeprowadzono żadnej oceny oddziaływania tego przedsięwzięcia na cele ochrony obszarów Natura 2000, co stanowi naruszenie art. 6 ust. 3 dyrektywy siedliskowej. Nie zaplanowano także żadnych rozwiązań minimalizacyjnych i kompensacyjnych o potwierdzonej skuteczności. 

Inwestycja doprowadzi do wyrządzenia szkody w środowisku na ogromną skalę, wykraczającą poza obszar Polski: spowoduje trwałą i wielkoskalową fragmentację siedlisk chronionych gatunków tj. wilka, rysia, żubra i przerwie funkcjonalną łączność ekologiczną w skali krajowej i europejskiej - przez zahamowanie przemieszczania się kluczowych gatunków zwierząt (w tym: wilka i rysia), jak również będzie znacząco negatywnie oddziaływać na gatunki będące przedmiotem ochrony we wskazanych wyżej obszarach Natura 2000.

Zwierzęta nie znają pojęcia granic administracyjnych, przemieszczają się w dużej skali przestrzennej tzw. korytarzami ekologicznymi. Tylko w Puszczy Białowieskiej mur doprowadzi do przerwania łączności pomiędzy siedliskami leśnymi Białorusi i Ukrainy z lasami centralnej i zachodniej Polski, a w dalszej kolejności Europy Zachodniej. To właśnie tą trasą w skali kontynentalnej przemieszczają się takie gatunki jak wilk, ryś, żubr i łoś. Obecność zapory doprowadzi do zatrzymania swobodnej migracji zwierząt. Już obecnie eksperci przewidują, że budowa muru może doprowadzić do załamania się nizinnej populacji rysia w Polsce. Przez negatywny wpływ na wiele kluczowych procesów przyrodniczych, mur zagraża także utrzymaniu statusu Puszczy Białowieskiej jako obiektu światowego dziedzictwa UNESCO.

Dramatyczne skutki środowiskowe to nie jedyne problemy tej inwestycji. Swój sprzeciw wobec budowy muru na polsko-białoruskiej granicy wyrażają także lokalne społeczności. Degradacja cennej przyrody doprowadzi do upadku turystyki, a co za tym idzie pogorszy sytuację ekonomiczną mieszkańców regionu. Pod petycją lokalnej społeczności z terenu Puszczy Białowieskiej o wstrzymanie budowy muru w zaledwie 2 tygodnie podpisało się prawie 18 tys. osób.

Na koniec wskazujemy, że budowa muru nie doprowadzi - wbrew oczekiwaniom polskiego rządu - do rozwiązania kryzysu migracyjnego. Mur nie stanowi bowiem skutecznego środka, który pozwalałby zgodnie z Konwencją Genewską wyłączyć obowiązek rozpatrywania wniosków o objęcie ochroną konwencyjną składanych przez osoby przybywające na granicę. Tymczasem takich osób będzie coraz więcej wobec politycznych, społecznych i gospodarczych skutków obserwowanych zmian klimatu. Migracje ludzi nie ustaną, dlatego Polska potrzebuje polityki migracyjnej opartej na respektowaniu praw człowieka oraz ochronie życia i zdrowia, a nie opresyjnych rozwiązań.

Wobec powyższego wzywamy Komisję Europejską do podjęcia wszelkich możliwych kroków prawnych i politycznych w celu natychmiastowego wstrzymania budowy muru na polsko-białoruskiej granicy, jako przedsięwzięcia szkodliwego przyrodniczo i społecznie.

Z poważaniem

[Podpisanych 150 organizacji społecznych]

Pełna lista sygnujących APEL organizacji społecznych oraz jego wersja anglojęzyczna w załączniku.